HIỆN TRẠNG BỆNH CHẢY NHỰA DO NẤM Ceratocystis fimbriata  GÂY HẠI CÂY LIM XANH TẠI ĐỀN VÀ, HÀ NỘI

Thu Phạm Quang; Chí Nguyễn Minh; Đức Dương Tiến Đức

doi:10.70169/VJFS.971

Từ khóa:

Bệnh chảy nhựa, Ceratocystis fimbriata, Đền Và, hoạt động tiêu cực, Lim xanh

Tóm tắt

Khu di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia Đền Và, thị xã Sơn Tây, Hà Nội, là một địa điểm tín ngưỡng linh thiêng với một quần thể Lim xanh bao gồm 165 cây có đường kính từ 20 cm trở lên. Năm vừa qua, có 6 cây có đường kính lớn đã chết và phải chặt hạ vào tháng 9/2023. Nhiều cây trong quần thể Lim xanh bị nhiễm nấm Ceratocystis fimbriata gây ra bệnh chảy nhựa và hoạt động không phù hợp của con người đã làm tình trạng bệnh nặng thêm. Tỷ lệ bị bệnh chảy nhựa của quần thể Lim xanh là 36,4%. Trong tổng số 165 cây Lim xanh tại Đền Và có 40 cây bị ảnh hưởng bởi việc tạo các lối đi, 10 cây bị ảnh hưởng do việc lát sân gạch và 10 cây bị các hộ kinh doanh làm lều quây kín gốc cây. Những cây bị tác động có tỷ lệ bị bệnh và chỉ số bệnh rất cao, gấp tương ứng 42,8 - 100% và 55,5 - 100% so với những cây không bị tác động. Từ kết quả bước đầu này cho thấy cần nghiên cứu các giải pháp quản lý hiệu quả giảm thiểu tác động không phù hợp để bảo tồn quần thể Lim xanh tại Đền Và.

Tài liệu tham khảo

Al Adawi, A.O., Barnes, I., Khan, I.A., Al Subhi, A.M., Al Jahwari, A.A., Deadman, M.L., Wingfield, B.D., Wingfield, M.J., 2013. Ceratocystis manginecans associated with a serious wilt disease of two native legume trees in Oman and Pakistan. Australasian Plant Pathology, 42 (2), 179-193. https://doi.org/10.1007/s13313-012-0196-5.

Barnes, I., Rauf, M.A., Fourie, A., Japarudin, Y., Wingfield, M.J., 2023. Ceratocystis manginecans and not C. fimbriata a threat to propagated Acacia spp. in Sabah, Malaysia. Journal of Tropical Forest Science, 35, 16-26. https://doi.org/10.26525/jtfs2023.35S.SI.16

Chi, N.M., Nhung, N.P., Trang, T.T., Thu, P.Q., Hinh, T.X., Nam, N.V., Quang, D.N., Dell, B., 2019. First report of wilt disease in Dalbergia tonkinensis caused by Ceratocystis manginecans. Australasian Plant Pathology, 48 (5), 439-445. https://doi.org/10.1007/s13313-019-00643-1

Costanza, R., Norton, B.G., Haskell, B.D., 1992. Ecosystem health: new goals for environmental management. Island Press.

Edmonds, R.L., Agee, J.K., Gara, R.I., 2011. Forest health and protection. Long Grove, IL. Waveland Press, Inc.

Hà Nội, 2023. Công văn số 2301SNN-KL ngày 27/7/2023 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội về việc Báo cáo tình hình sâu bệnh hại rừng mới phát sinh tại một số khu rừng trên địa bàn thành phố Hà Nội. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hà Nội.

Hadlington, P.W., Johnston, J.A., 1996. Australian trees: their care and repair. UNSW Press.

Hardiyanto, E.B., Inail, M.A., Nambiar, E.K.S., 2021. Productivity of Eucalyptus pellita in Sumatra: Acacia mangium Legacy, response to phosphorus, and site variables for guiding management. Forests, 12 (9), 1186. https://doi.org/10.3390/f12091186.

Kolb, T.E., Wagner, M.R., Covington, W.W., 1994. Concepts of forest health: utilitarian and ecosystem perspectives. Journal of Forestry, 92.

Lã Nguyên Khang, 2020. Báo cáo kết quả dự án “Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp bảo tồn quần thể Lim xanh tại Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia Đền Và, thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội”. Trường Đại học Lâm nghiệp.

Lê Sỹ Doanh, Phạm Văn Duẩn, Nguyễn Hữu Văn, Lã Nguyên Khang, Nguyễn Thị Mai Dương, Nguyễn Song Anh, Lê Thanh Sơn, Phi, P.H., 2018. Hiện trạng và đề xuất bảo tồn cây di sản loài Lim xanh (Erythrophleum fordii) tại khu di tích lịch sử cấp quốc gia Đền Và, thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội. Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 8, 127-134.

Nguyễn Minh Chí, 2022. Bệnh chết héo do nấm Ceratocystis manginecans gây hại cây xoan ta. Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 1+2, 57-64.

Nguyễn Thùy Linh, 2020. Tác động của định chế xã hội đến việc thực hành tín ngưỡng thờ Đức Thánh Tản tại Đền Và, Sơn Tây, Hà Nội. Đại học Văn hóa Hà Nội.

Pathak, R., Verma, V., Agarwal, M., 2021. Impact of human activities on forest resources and wildlife population. Computational Ecology and Software, 11 (2), 83-99.

Phan Thị Kim Oanh, 2018. Biến đổi lễ hội Đền Và ở thôn Vân Gia - phường Trung Hưng - thị xã Sơn Tây - Hà Nội. Trường Đại học Văn Hóa Hà Nội.

Raffa, K.F., Aukema, B., Bentz, B.J., Carroll, A., Erbilgin, N., Herms, D.A., Hicke, J.A., Hofstetter, R.W., Katovich, S., Lindgren, B.S., 2009. A literal use of “forest health” safeguards against misuse and misapplication. Journal of Forestry, 107 (5), 276-277.

Randrup, T.B., McPherson, E.G., Costello, L.R., 2001. A review of tree root conflicts with sidewalks, curbs, and roads. Urban Ecosystems, 5 (3), 209-225. https://doi.org/10.1023/A:1024046004731.

Schewenius, M., 2011. Trees, Temples and Technology: Social values and ecosystem services in a changing urban context, the case of Bangalore.

Thu, P.Q., Duc, D.T., Chi, N.M., Anh, D.T.K., Thuy, P.T.T., Loi, V.V., Loan, N.T., Hang, N.T.M., Dell, B., 2024. Ceratocystis fimbriata sensu lato causes canker and wilt diseases of urban park trees in Hanoi, Vietnam. Indian Phytopathology, 77 (2), 397-405. https://doi.org/10.1007/s42360-024-00734-0.

Thu, P.Q., Quang, D.N., Chi, N.M., Hung, T.X., Binh, L.V., Dell, B., 2021. New and emerging insect pest and disease threats to forest plantations in Vietnam. Forests, 12 (10), 1301. https://doi.org/10.3390/f12101301.

Wingfield, M.J., Wingfield, B.D., Warburton, P., Japarudin, Y., Lapammu, M., Rauf, M.R.A., Boden, D., Barnes, I., 2023. Ceratocystis wilt of Acacia mangium in Sabah. Journal of Tropical Forest Science, 35, 51-66. https://doi.org/10.26525/jtfs2023.35S.SI.51.