QUAN HỆ GIỮA ĐẶC ĐIỂM LƯU VỰC VỚI CHẾ ĐỘ DÒNG CHẢY  CỦA MỘT SỐ LƯU VỰC ĐIỂN HÌNH Ở VIỆT NAM

Trần Quang Bảo; Nguyễn Văn Đoàn

Từ khóa:

Tốc độ dòng chảy, đỉnh lũ, lưu vực, đặc điểm lưu vực

Tóm tắt

Bài báo trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của đặc điểm lưu vực (diện tích, chu vi, hình dạng, độ dốc) đến đặc điểm biến động dòng chảy (hệ số tăng lũ, hệ số giảm lũ, hệ số biến động dòng chảy, độ muộn lũ) của 17 lưu vực điển hình ở Việt Nam. Các chỉ số đặc điểm lưu vực được tính toán từ mô hình số hóa độ cao (DEM), các chỉ số đặc điểm dòng chảy được tính toán dựa trên số liệu quan trắc dòng chảy tại điểm đầu ra lưu vực trong năm 2010. Các lưu vực nghiên cứu có sự biến động lớn về đặc điểm lưu vực và đặc điểm dòng chảy. Kết quả phân tích thống kê về ảnh hưởng của đặc điểm lưu vực tới đặc điểm dòng chảy như sau: Diện tích lưu vực, chu vi lưu vực, chỉ số hình dạng lưu vực có liên hệ đồng biến với hệ số tăng lũ, hệ số giảm lũ, hệ số biến động dòng chảy (r > 0,5). Độ muộn lũ liên hệ không chặt với chu vi và chỉ số hình dạng lưu vực. Độ dốc và độ cao trung bình của lưu vực ít liên hệ với các chỉ số đặc điểm dòng chảy.

Tài liệu tham khảo

1. Andreassian, V., 2004. Waters and forests: from historical and controversy to scientific debate. Journal of Hydrology, 291, 1 - 27.

2. Bruijnzeel, L.A., 2004. Hydrological function of tropical forests: not seeing the soil for the trees. Journal of Agriculture, Ecosystems and Environment, 104, 185 - 228.

3. Mingteh Chang, 2012. Forest Hydrology: An Introduction to Water and Forests. CRC Press, 3rd Edition.

4. G. Fiebiger, 1993. Watershed Management. Tropical Forestry Handbook. Germany.

5. Goff, K. M., and Gentry, R. W. (2006). The Influence of Watershed and Development Characteristics on the Cumulative Impacts of Stormwater Detention Ponds. Water Resources Management, 20, 829 - 860.

6. Lajoie, F., Assani, A.A., André, R.G., and Mesfioui, M., 2007. Impacts of dams on monthly flow characteristics. The influence of watershed size and seasons. Journal of Hydrology, 334, 423 - 439.

7. McCuen, H.R., 2005. Hydrologic Analysis and Design, Third Edition, Pearson, pp. 113 - 114.

8. Vương Văn Quỳnh, 2007. Nghiên cứu xác định diện tích và phân bố rừng cần thiết cho các địa phương, trường Đại học Lâm nghiệp. Báo cáo đề tài nghiên cứu khoa học, Bộ NN&PTNT.

9. Vương Văn Quỳnh, Võ Đại Hải, Phùng Văn Khoa, 2013. Quản lý lưu vực. Giáo trình Trường Đại học Lâm nghiệp, Nxb Nông nghiệp, Hà Nội.

10. Sun, G,.Zhou, G., Zhang, Z., Wei, X., McNulty, S.G., and James, V., 2005. Forest and water relationships: hydrologic implications of forestation campaigns in China Nanchang, Jiangxi Province, China. Southern Research Station, US Forest Service, USA.

11. Wolock, D. M., 1995. Effects of subbasin size on topographic characteristics and simulated flow paths in Sleepers River watershed, Vermont. Water Resources Research, 31 (8), 1989 - 1997.

12. Wood, E.F., Sivapalan, M., Beven, K., and Band, L., 1988. Effects of Spatial Variability and Scale with Implications to Hydrologic Modeling. Journal of Hydrology, 102, 29 - 47.