LỰA CHỌN SINH CẢNH VÀ LỢI DỤNG CÂY GỖ CỦA GẤU NGỰA (Ursus thibetanus Cuvier, 1823) Ở KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN PÙ HU, TỈNH THANH HÓA
DOI:
https://doi.org/10.70169/VJFS.1055Từ khóa:
Khu BTTN Pù Hu, lấy mẫu trọng tâm, phân tích thành phần chính, sinh cảnh thích hợp, tập tính kiếm ănTóm tắt
Quần thể Gấu ngựa và sinh cảnh sống của chúng ở Khu Bảo tồn Thiên nhiên (BTTN) Pù Hu đã được theo dõi qua bẫy ảnh và lập ô mẫu điều tra từ tháng 01/2024 đến tháng 12/2024. Thông qua thống kê tần suất phân bố và phân tích thành phần chính trong sinh cảnh, đồng thời vận dụng phương pháp lấy mẫu trọng tâm để phân tích dữ liệu tập tính; từ đó đã khái quát được tập tính lựa chọn sinh cảnh sống và lợi dụng cây gỗ của quần thể Gấu ngựa tại khu vực nghiên cứu. Kết quả cho thấy: rừng hỗn giao gỗ tre nứa với độ tàn che thấp, mật độ cây gỗ và cây gỗ gãy đổ cao; vị trí sườn quả núi, địa mạo kiểu sườn dốc, hướng phơi nửa âm nửa dương, trên núi cao với độ dốc vừa phải; cách xa nguồn nước, đường giao thông và khu dân cư là đặc điểm sinh cảnh mà quần thể Gấu ngựa tại Khu BTTN Pù Hu thường cư trú. Gấu ngựa lợi dụng cây gỗ để kiếm ăn và ngủ nghỉ. Gấu tiếp cận từ phía gốc thoáng nhất để trèo lên cây; chọn ngồi một chỗ trên tán cây, dùng chi trước vít bẻ những cành bé ở xung quanh về phía mình để hái quả ăn tại chỗ; khi muốn xuống mặt đất, Gấu tụt dần theo thân cây. Mô thức tập tính như vậy đã giúp quần thể Gấu ngựa giảm thiểu năng lượng tiêu hao và đảm bảo an toàn khi lên xuống cây gỗ.
Tài liệu tham khảo
1. Altmann, J., 1974. Observational study of behavior: sampling methods. Behavior, 49 (3): 227-267.
2. Ban quản lý khu BTTN Pù Hu, 2024. Kết quả điều tra hiện trạng phân bố quần thể và sinh cảnh sống của các loài Gấu tại khu BTTN Pù Hu. Tài liệu lưu hành nội bộ.
3. Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 2024. Danh lục đỏ Việt Nam. Website: http://vnredlist.vast.vn/ursus-thibetanus/#taxonomy. Access on February 2024
4. Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam, 2021. Nghị định 84/2021/NĐ-CP về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22 tháng 01 năm 2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp.
5. IUCN, 2025. Red list of Threatened species. Website: https://www.iucnredlist.org/. Access on February 2025.
6. Lê Hiền Hào, 1973. Thú kinh tế miền Bắc Việt Nam. Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội, 352 trang.
7. Lu Q.B and Hu J.C, 2003. Preliminary Analysis on the habitat selection of Black Bears in the Minshan mountains. Acta Theriologica Sinica, 23(2): 98-103.
8. Nguyễn Đắc Mạnh, Đoàn Quốc Vượng, Đoàn Văn Công, Trương Viết Hợp, Nguyễn Tài Thắng và Giang Trọng Toàn, 2018. Ảnh hưởng của một số yếu tố hoàn cảnh đến tập tính lựa chọn sinh cảnh sống của Gấu ngựa (Ursus thibetanus Cuvier, 1823) tại khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, tỉnh Thanh Hóa. Tạp chí Nông nghiệp và phát triển nông thôn, số 13: 80-87.
9. Nguyễn Hải Tuất, Trần Quang Bảo và Vũ Tiến Thịnh, 2011. Ứng dụng một số phương pháp định lượng trong nghiên cứu sinh thái rừng. Nhà xuất bản Nông nghiệp Hà Nội, 216 trang.
10. Ullah.Z, Mahmood.S, Iqbal.Z, Khan.J, Akhtar.N, Khan.M.A, Arif.M, Khan.R.A, Khan.M.F, Saira, Qureshi.B.U.D, Aksar. N and Yasmin.S, 2023. Habitat selection by Asiatic black bear (Ursus thibetanus) in Siran and Kaghan Valleys, Pakistan. Brazilian Journal of Biology, vol.83,e247890. https://doi.org/10.1590/1519-6984.247890
11. Zhang M.H and Li Y. K, 2005. The Temporal and Spatial Scales in Animal Habitat Selection Research. Acta Theriologica Sinica, 25 (4): 395- 401.
12. Wei F.W, Zhou. A, Hu J.C, Wang. W, Yang. G, 1996. Habitat selection by Giant Pandas in Mabian Dafengding Reserve. Acta Theriologica Sinica, 16 (4): 241-245.
