ĐỘ BỀN SINH HỌC VÀ XỬ LÝ BẢO QUẢN VÁN DĂM, VÁN DÁN TỪ GỖ RỪNG TRỒNG SỬ DỤNG CHẤT KẾT DÍNH AXIT CITRIC VÀ SUCROSE
DOI:
https://doi.org/10.70169/VJFS.1132Từ khóa:
Chất kết dính CA - SU, chế phẩm bảo quản lâm sản, Ván dăm, ván dán, xử lý bảo quảnTóm tắt
Xu hướng keo dán gỗ hiện nay đang dần chuyển dịch sang sử dụng các loại chế phẩm có nguốn gốc sinh học nhằm đáp ứng yêu cầu về bền vững môi trường và an toàn sức khỏe, giảm thiểu tác động từ các hóa chất tổng hợp truyền thống trong đó chất kết dính từ axit citric (CA) và sucrose (SU) đang được quan tâm nghiên cứu. Cũng giống như các loại ván nhân tạo từ gỗ rừng trồng, ở điều kiện khí hậu nóng ẩm ở Việt Nam, ván dăm và ván dán sử dụng chất kết dính CA - SU rất dễ bị nấm và côn trùng gây hại. Trong nghiên cứu này, ván dăm, ván dán từ gỗ Keo tai tượng sử dụng chất kết dính CA và SU được xử lý bảo quản bằng chế phẩm bảo quản BORAG1 20AL theo phương pháp quét ở hai cấp hàm lượng 100 g/m2 và 150 g/m2 để đánh giá hiệu lực chống nấm (gồm nấm mốc, nấm mục) và côn trùng (gồm mối, xén tóc gỗ khô và mọt cám nâu). Kết quả chỉ ra rằng các mẫu ván không xử lý có độ bền sinh học kém với các sinh vật hại được khảo sát. Hiệu lực bảo quản phòng chống sinh vật hại của ván sau xử lý bằng chế phẩm BORAG1 20AL tỷ lệ thuận với liều lượng áp dụng, đạt mức tốt khi xử lý bề mặt bằng phương pháp quét với lượng dùng là 150 g/m².
Tài liệu tham khảo
1. Bùi Duy Ngọc, Vũ Đình Thịnh, Nguyễn Văn Định, Nguyễn Đức Thành, 2024. Nghiên cứu xác định thông số công nghệ ép tạo ván dăm từ gỗ Keo tai tượng (Acacia mangium) sử dụng chất kết dính axit citric và sucrose. Tạp chí khoa học Lâm nghiệp số chuyên san.
2. Bùi Duy Ngọc, Vũ Đình Thịnh, Nguyễn Văn Định, Nguyễn Đức Thành, 2024. Nghiên cứu tỷ lệ phối trộn axit citric và sucrose làm chất kết dính tạo ván dăm gỗ Keo tai tượng (Acacia mangium) dùng trong sản xuất đồ gỗ nội thất. Tạp chí khoa học Lâm nghiệp số chuyên san.
3. Ebeling, W., 1995. Understanding and controlling the German cockroach (M. K. Rust J. M. Owens D. A. Reierson ed.). Oxford University Press, New York. Inorganic insecticides and dusts pp193-230,
5. Kenji Umemura, Osamu Sugihara, Shuichi Kawai, 2013. Investigation of a new natural adhesive composed of citric acid and sucrose for particleboard. Journal of Wood Sciences 59:203–208 DOI:10.1007/s10086-013-1326-6
6. Nguyễn Đức Thành, 2021. Nghiên cứu tạo ván dán bằng chất kết dính có nguồn gốc sinh học từ axit citric và sucrose. Đề tài tiềm năng cấp Bộ NN & PTNT
7. Nguyễn Đức Thành, Nguyễn Thị Trịnh, Nguyễn Văn Định, Nguyễn Trọng Nghĩa, Tạ Thị Thanh Hương, Nguyễn Thị Phượng, Nguyễn Văn Giáp, Nguyễn Văn Tuấn, 2021. Ảnh hưởng của thông số chế độ ép đến tính chất vật lý và cơ học của ván dán sử dụng chất kết dính từ axit citric và sucrose. Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển Nông thông kỳ 1 tháng 8/2021.
8. Nguyễn Đức Thành, Đoàn Thị Bích Ngọc, Hoàng Thị Tám, Hoàng Trung Hiếu, Bùi Thị Thủy, Nguyễn Thị Hằng, Quách Đình Huy, 2024. Đánh giá khả năng xử lý bảo quản cấu kiện gỗ lõi rỗng từ ván bóc gỗ rừng trồng sử dụng trong xây dựng và đồ gỗ nội thất. Tạp chí chuyên san kỉ niệm 50 năm thành lập Viện NC Công nghiệp rừng.
9. Nguyễn Thị Bích Ngọc, 2020. Hợp phần nghiên cứu tạo chế phẩm bảo quản lâm sản thuộc đề tài trọng điểm cấp Bộ “Nghiên cứu công nghệ biến tính và bảo quản gỗ rừng trồng nâng cao độ bền cơ học, độ ổn định kích thước của gỗ đáp ứng yêu cầu nguyên liệu sản xuất đồ mộc, ván sàn chất lượng cao”.
10. Priyadarshan P.M, 2011. Ancillary income generation. In: Biology of Hevea Rubber. Wallingford, CABI Publishing: 164–168. https://doi.org/10.1079/9781845936662.0000
11. Qin, G., Zong, Y., Chen, Q., Hua, D., & Tian, S, 2010. Inhibitory effect of boron against Botrytis cinerea on table grapes and its possible mechanisms of action. International Journal of Food Microbiology, 138(1-2), 145-150. https://doi.org/10.1016/j.ijfoodmicro.2009.12.018
12. Quyết định số 97/QĐ-TCLN-KH&HTQT ngày 17 tháng 3 năm 2020 của Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp về việc công nhận tiến bộ kỹ thuật lĩnh vực lâm nghiệp “Quy trình kỹ thuật bảo quản gỗ nguyên liệu sản xuất đồ mộc bằng chế phẩm BORAG1 và BORAG2”
13. Ragil Widyorini, Pradana Ardhi Nugraha, Muhammad Zakky Arief Rahman, Tibertius Agus Prayitno, 2016. Bonding ability of a new adhesive composed of citric acid-sucrose for particleboard. BioResources 11(2), 4526-4535. DOI:10.15376/biores.11.2.4526-4535
14. Salthammer, T., Mentese, S., & Marutzky, R, 2010. "Formaldehyde in the indoor environment." Chemical Reviews, 110(4), pp. 2536-2572. https://doi.org/10.1021/cr800399g
15. Sukma Surya Kusumah, Arinana Arinana, Yusuf Sudo Hadi, Ikhsan Guswenrivo, Tsuyoshi Yoshimura, Kenji Umemura, Soichi Tanaka, Kozo Kanayama, 2017. Utilization of Sweet Sorghum Bagasse and Citric Acid in the Manufacturing of Particleboard. III: Influence of Adding Sucrose on the Properties of Particleboard. BioResources 12(4), 7498-7514 DOI:10.15376/biores.12.4.7498-7514
16. TCCS 02:2021/CNR: Chế phẩm bảo quản gỗ: Xác định hiệu lực phòng chống mọt cám nâu
17. TCVN 10753:2015: Thuốc bảo quản gỗ - Phương pháp xác định hiệu lực với nấm hại gỗ basidiomycetes
18. TCVN 11355:2016: Thuốc bảo quản gỗ - Xác định hiệu lực chống mối gỗ ẩm - Phương pháp trong phòng thí nghiệm
19. TCVN 13704:2023. Chế phẩm bảo quản gỗ - Xác định hiệu lực phòng chống Xén tóc gỗ khô Stromatium longicorne Newman - Phương pháp trong phòng thí nghiệm
20. TCVN 13705:2023: Chế phẩm bảo quản gỗ - Xác định khả năng chống chịu nấm mốc
21. Thông tư số 25/2024/TT-BNNPTNT ngày 16/12/2024 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Ban hành Danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam và Danh mục thuốc bảo vệ thực vật cấm sử dụng tại Việt Nam
22. Võ Đại Hải, 2021. Đề tài trọng điểm cấp Bộ “Nghiên cứu phát triển rừng trồng Bời lời vàng (Litsea pierrei Lecomte) và Dẻ đỏ (Lithocarpus ducampii A. Camus) cung cấp gỗ lớn ở một số vùng sinh thái trọng điểm”
23. White, S. N., 2021. Performance of Novel Wood Preservatives Against Powderpost Beetles. International Wood Preservation Research, 15(2), 112-125 DOI:10.3389/ffgc.2022.793177
