KHẢ NĂNG DI TRUYỀN VỀ SINH TRƯỞNG VÀ CHẤT LƯỢNG THÂN CÂY KEO TAI TƯỢNG SAU TỈA THƯA TRONG KHẢO NGHIỆM HẬU THẾ THẾ HỆ 2 TẠI ĐỒNG NAI
DOI:
https://doi.org/10.70169/VJFS.1128Từ khóa:
Hệ số di truyền, Keo tai tượng, sinh trưởng, thế hệ 2Tóm tắt
Keo tai tượng là một trong những loài cây trồng lâm nghiệp chính phục vụ cho trồng rừng gỗ lớn tại Việt Nam. Mục tiêu của nghiên cứu nhằm đánh giá được biến dị, khả năng di truyền về sinh trưởng, chất lượng thân cây giữa các gia đình Keo tai tượng sau tỉa thưa ở giai đoạn 4,0 đến 10,5 tuổi trong khảo nghiệm hậu thế thế hệ 2 tại Đồng Nai. Kết quả đánh giá cho thấy, có sự sai khác rõ rệt về sinh trưởng (D1.3, Hvn, V) và chất lượng thân cây (Dtt, Dnc, Sk, Icl) của các gia đình Keo tai tượng tham gia khảo nghiệm. Các gia đình mang số hiệu 42, 45, 59, 71, 74 là các gia đình có sinh trưởng nhanh, chất lượng thân cây tốt và ổn định qua các năm. Khả năng di truyền về các tính trạng sinh trưởng và chất lượng của các gia đình Keo tai tượng ở mức thấp đến cao, với h2 = 0,10 đến 0,61; CVa = 3,69 đến 8,89%. Hệ số di truyền theo nghĩa hẹp (h2) của các tính trạng sinh trưởng cũng như chất lượng thân cây đều có xu hướng tăng từ 4 đến 10,5 tuổi, trong khi hệ số di truyền lũy tích (CVa) lại có xu hướng giảm theo tuổi. Tăng thu di truyền lý thuyết với tỷ lệ chọn lọc 5% đạt từ 1,27 đến 10,01% đối với các chỉ tiêu sinh trưởng và đạt 0,54 đến 6,33% đối với các chỉ tiêu chất lượng thân cây. Khi tỷ lệ chọn lọc từ 5 lên 30% thì tăng thu di truyền lý thuyết của các chỉ tiêu sinh trưởng cũng như chất lượng thân cây đều giảm dần.
Tài liệu tham khảo
1. Becker W.A. 1992. Manual of quantitative genetics. Academic Enterprises, WA, U.S.A. 152 ps.
2. Bộ Khoa học và Công nghệ, 2017. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8761-1:2017. Giống cây lâm nghiệp - Khảo nghiệm giá trị canh tác và giá trị sử dụng, phần 1 nhóm loài cây lấy gỗ.
3. Bộ Khoa học và Công nghệ, 2017. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8755:2017. Giống cây lâm nghiệp - Cây trội.
4. Trần Hữu Biển, Nguyễn Hữu Sỹ, Lê Hồng Hậu, Nguyễn Hạnh Tâm, Lê Hồng Việt, 2017. Đặc điểm biến dị về sinh trưởng và chất lượng thân cây Keo tai tượng (Acacia mangium Willd.) tại khảo nghiệm hậu thế thế hệ 2. Tạp chí Khoa học Lâm nghiệp số 3, trang 42 - 50.
5. Đoàn Ngọc Dao, 2012. Nghiên cứu biến dị và khả năng di truyền một số đặc điểm sinh trưởng và tính chất gỗ của Keo tai tượng làm cơ sở cho chọn giống. Luận án Tiến sỹ Lâm nghiệp, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam.
6. La Ánh Dương, 2019. Nghiên cứu đặc điểm biến dị và khả năng di truyền về sinh trưởng và mục ruột của Keo tai tượng (Acacia mangium Willd.) trong các khảo nghiệm hậu thế thế hệ 2. Luận án Tiến sỹ Lâm nghiệp, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam.
7. Nguyễn Văn Đăng, Vũ Đình Hưởng, Kiều Mạnh Hà, Hồ Tố Việt, Nguyễn Xuân Hải, Đỗ Hữu Sơn, Dương Hồng Quân, 2023. Biến dị, khả năng di truyền về sinh trưởng và chất lượng thân cây Keo lá tràm trong khảo nghiệm hậu thế thế hệ 2 tại Cam Lộ, Quảng Trị. Tạp chí Khoa học Lâm nghiệp số 6, trang 3-11.
8. Phạm Xuân Đỉnh, 2015. Nghiên cứu biến dị và khả năng di truyền một số tính trạng của Keo lá liềm (Acacia crasscicarpa A. Cunn ex Benth) tại các tỉnh miền Trung. Luận án Tiến sỹ lâm nghiệp, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam.
9. Falconer, D.S. & Mackay, T.F.C., 1996. Introduction to quantitative genetics. Harlow, England: Pearson Education Limited, 480 p.
10. Hai, P.H., 2008. Genetic improvement of plantation-grown Acacia auriculiformis for sawn timber production. Doctoral Thesis. Swedish University of Agricultural Sciences, Uppsala.
11. Phí Hồng Hải, La Ánh Dương, 2025. Chọn giống Keo tai tượng phục vụ trồng rừng gỗ xẻ. Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội. 267 trang.
12. Hallauer, D.S. & Mackay, T.F.C., 1981. Introduction to quantitative genetics. Harlow, England: Pearson Education Limited, 480 p.
13. Lê Đình Khả, 2003. Chọn tạo và nhân giống cho một số loài cây trồng rừng chủ lực ở Việt Nam. NXB Nông nghiệp Hà Nội. 292 trang.
14. Mullin T.J., Park Y.S., 1992. Estimating genetic gains from alternative breeding strategies for clonal forestry. Can. J. For. Res. 22, p.14 - 23.
15. Nguyễn Hoàng Nghĩa, 2003. Phát triển các loài keo Acacia ở Việt Nam. Nhà xuất bản Nông nghiệp Hà Nội. 132 trang.
16. Dương Hồng Quân, Phạm Xuân Đỉnh, Vũ Đức Bình, Nguyễn Đức Kiên, Nguyễn Hữu Sỹ, Ngô Văn Chính, Đỗ Hữu Sơn, 2023. Biến dị, khả năng di truyền về sinh trưởng và chất lượng thân cây Keo lá tràm trong khảo nghiệm hậu thế thế hệ 2 tại Cam Lộ, Quảng Trị. Tạp chí Khoa học Lâm nghiệp số chuyên san, trang 25-33.
17. Đỗ Hữu Sơn, 2017. Nghiên cứu ảnh hưởng của loài cây mẹ và biến dị, di truyền về sinh trưởng và tính chất gỗ trong chọn giống keo lai tự nhiên. Luận án Tiến sỹ lâm nghiệp, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam.
18. Lê Xuân Toàn, 2021. Nghiên cứu biến dị và khả năng di truyền tính trạng sinh trưởng và tính chất gỗ của Keo lá liềm (Acacia crassicarpa A.Cunn. ex Benth.) trong một số khảo nghiệm hậu thế. Luận án Tiến sỹ lâm nghiệp, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam.
19. Williams, E,R,, Matheson, A,C, and Harwood, C,E. 2002. Experimental design and analysis for use in tree improvement. CSIRO publication, 174 pp, ISBN: 0 643 06259 9.
20. Zobel, B., and Talbert, J. 1984. Applied forest tree improvement. John Wiley and Sons. New York. 505 pp.
