NGHIÊN CỨU  ĐA DẠNG DI TRUYỀN CÂY DẦU RÁI (DIPTEROCARPUS  ALATUS ROXB.) BẰNG KỸ THUẬT RAPD

Nguyễn Thị Hải Hồng; Trần Nhật Nam; Nguyễn Thị Lệ Hà

Từ khóa:

Dầu rái (Dipterocarpus alatus Roxb.), Đa dạng di truyền, RAPD

Tóm tắt

Đánh giá đa dạng di truyền 41 mẫu lá Dầu rái (Dipterocarpus alatus Roxb.) thu thập từ 10 tỉnh thuộc 3 vùng sinh thái lâm nghiệp tại Việt Nam bằng chỉ thị RAPD với 18 mồi ngẫu nhiên cho thấy các mẫu Dầu rái có đa dạng di truyền khá cao. Hệ số tương đồng dao động trong khoảng 43 - 100%. Các mẫu Dầu rái được chia thành 5 nhóm. Nhóm I gồm các mẫu D-CT-1-4 (Tân Phú, Đồng Nai), D-DMC-1-5 (Dương Minh Châu, Tây Ninh), D-TP-5,6,11 (Định Quán, Đồng Nai) có khác biệt di truyền 18, 21, 47 và 57 % với nhóm II, III, IV và V; Nhóm II gồm các mẫu D-CP-1-5 (Chư Prông, Gia Lai), D-ES-2,3,5 (Easup, Đắc Lắc) và mẫu D-TP-1 (Định Quán, Đồng Nai); Nhóm III gồm các mẫu D-BS-1-5
(Hoài Nhơn, Bình Định), D-HTB-1-5 (Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận); Nhóm IV gồm các mẫu D-DT-4 và D-DT-5 (Đắc Tô, Kom Tum); và Nhóm V gồm các mẫu còn lại D-HCM-2,4,5,6 (Tp. Hồ Chí Minh) và D-TB-2,5,6,7 (Tân Biên, Tây Ninh).

Tài liệu tham khảo

1. Nguyễn Việt Cường, Phạm Đức Tuấn, 2007. Ứng dụng của chỉ thị phân tử (RAPD và AND lục lạp) trong nghiên cứu đa dạng di truyền và xây dựng vườn giống cây Cóc Hành (Azadirachta excelsa). Tạp chí NN & PTNT số 19/2007, 69-75.

2. Nguyễn Thị Hải Hồng, Trần Nhật Nam, Nguyễn Thị Lệ Hà, Nguyễn Lê Huyền Thanh, 2010. Ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống cây Sao đen. Báo cáo sơ kết đề tài “Nghiên cứu chon, nhân giống và kỹ thuật gây trồng Dầu rái và Sao đen” 2008 – 2012.

3. Quách Thị Liên, Nguyễn Đức Thành, Nguyễn Hoàng Nghĩa, 2004. Sử dụng các chỉ thị RAPD và ADN lục lạp trong nghiên cứu quan hệ di truyền của một số xuất xứ cây Lim xanh (Erythrophleum fordii Oliv). Kỷ yếu Hội nghị toàn quốc “Những vấn đề nghiên cứu cơ bản trong khoa học sự sống”, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội, 2004, 464-468.

4. Nguyễn Hoàng Nghĩa, Nguyễn Đức Thành, Trần Thuỳ Linh, 2007. Kết quả phân tích đa dạng di truyền loài Gõ đỏ (Afzelia xylocarpa (Kurz) Craib.) bằng chỉ thị phân tử RAPD. Tạp chí Nông nghiệp &PTNT, 14/2007, 44-48.

5. Nguyễn Hoàng Nghĩa, Nguyễn Thuý Hạnh, Nguyễn Đức Thành, 2006. Kết quả phân tích đa dạng di truyền loài sao lá hình tim (Hopea cordata Vidal) thuộc họ Dầu (Dipterocarpaceae) bằng chỉ thị phân tử. Tạp chí NN & PTNT, 10/2006, 75-77.

6. Trần Quốc Trọng, Nguyễn Đức Thành, Nguyễn Việt Cường, 2005. Sử dụng chỉ thị RAPD và ADN lục lạp trong nghiên cứu quan hệ di truyền của một số xuất xứ Tràm (Melaleuca cajuputy) từ các vùng khác nhau của Việt Nam. Kỷ yếu Hội thảo Quốc gia lần thứ nhất về Sinh thái và tài nguyên sinh vật. Hà Nội, 2005, 259-265.

7. Bộ Khoa học và Công nghệ VN – Viện Khoa hoc và Công nghệ Việt Nam, 2007. Sách đỏ Việt Nam. Phần II. Thực vật. Nhà xuất bản Khoa học tự nhiên và Công nghệ.

8. Bộ NN & PTNT, 2004. Chọn loài cây ưu tiên cho các chương trình trồng rừng tại Việt Nam - Cẩm nang ngành lâm nghiệp.

9. Bộ NN & PTNT, 2005. Danh mục các loài cây chủ yếu cho trồng rừng sản xuất theo 9 vùng sinh thái lâm nghiệp, ban hành kèm theo quyết định số 16/2005/QĐ-BNN ngày 15/3/2005.

10. Appanah S. and Turnbull J. M., 1998. A Review of Taxonomy, ecology and silviculture Dipterocarps. Center for International Forestry Research, Bogor, Indonesia

11. Changtragoon, S., 2001. Evaluating Genetic Diversity of Dipterocarpus alatus Genetic Resources in Thailand Using Isozyme Gene Markers. In situ and Ex situ Conservation of Comercial Tropical Trees, pp. 349-354. 4

12. Changtragoon, S. & Boontawee, B. 1999. The study of genetic diversity of Dipterocarpus alatus by isoenzyme gene markers In: Seminars on Dipterocarpus alatus and Dipterocapaceae. Kasetsart University, Bangkok, Thailand.17-18 November 1999. pp. 107-114.

13. Choong C. Y., R Wickneswari, M Norwati, R J Abbott, 2008. Phylogeny of Hopea (Dipterocarpaceae) inferred from chloroplast ADN and nuclear PgiC sequences. Molecular Phylogenetics and Evolution 48: 1238-1243.

14. Doyle J. J. and J. L. Doyle, 1987. Preservation of plant sample for ADN retriction endonuclease analysis. Taxon 36: 715-722.

15. Nguyen Hoang Nghia, Nguyen Duc Thanh, Nguyen Thuy Hanh, 2005. Genetic relationship of some dipterocarp species in Vietnam based on RAPD and cpADN analyses. 8th Round-table coference on Dipterocarps, 15-17 November 2005, Ho Chi Minh city, Vietnam.

16. Priyadarshini Rath, G. Rajaseger, Chong Jin Goh and Prakash P. Kumar, 1998. Phylogenetic Analysis of Dipterocarps Using Random Amplified Polymorphic ADN Markers. Annals of Botany 82: 61-65