CÁC LOÀI SINH VẬT GÂY BỆNH TIỀM TÀNG TRÊN CÂY MỠ (Manglietia conifera Dandy) TẠI MIỀN BẮC VIỆT NAM

Các tác giả

  • Đặng Như Quỳnh Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam https://orcid.org/0000-0003-3196-3646
  • Lê Văn Bình Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam
  • Nguyễn Hoài Thu Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam
  • Nguyễn Thị Loan Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam
  • Nguyễn Thị Minh Hằng Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

DOI:

https://doi.org/10.70169/VJFS.1077

Từ khóa:

cây Mỡ, thành phần nấm gây bệnh, tỷ lệ hại, chỉ số bệnh, miền Bắc Việt Nam

Tóm tắt

Cây Mỡ (Manglietia conifera Dandy) là loài cây gỗ bản địa có giá trị kinh tế cao, được trồng rộng rãi tại các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam. Tuy nhiên, việc mở rộng diện tích trồng trong những năm gần đây đã làm gia tăng nguy cơ phát sinh các bệnh hại, đặc biệt là bệnh do nấm, tảo và một số loài thuộc nhóm nấm giả Oomycetes. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định các tác nhân gây bệnh và đánh giá mức độ gây hại của chúng trên cây Mỡ ở giai đoạn 4 năm tuổi trồng tại bốn tỉnh: Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang và Bắc Kạn. Kết quả phân lập và định danh bằng hình thái học kết hợp giải trình tự vùng ITS rDNA đã xác định được 16 loài vi sinh vật gây bệnh, thuộc 9 bộ và 12 họ khác nhau, gây hại trên lá, ngọn, thân, rễ và cành. Trong đó, Pestalotiopsis vismiae là tác nhân gây hại nghiêm trọng nhất, gây bệnh khô đầu lá với tỷ lệ bệnh dao động từ 17,5 - 57,5% và chỉ số bệnh từ 6,6 - 30,0%. Các loài quan trọng khác bao gồm Colletotrichum fructicola, Phytophthora × vanyenensis, Fusarium oxysporum, Phoma sp., Meliola sp.Cephaleuros virescens. Mặc dù phần lớn các bệnh có chỉ số bệnh hại nhẹ R% từ 2,2 - 5,3 %, sự hiện diện đồng thời của nhiều loài nấm và vi sinh vật tại tất cả các khu vực khảo sát cho thấy nguy cơ bùng phát dịch trong điều kiện môi trường thuận lợi. Nghiên cứu là cơ sở quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo về độc lực, điều kiện phát sinh bệnh và đề xuất các giải pháp quản lý phù hợp ở Việt Nam.

Tiểu sử của Tác giả

Lê Văn Bình, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

Phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu bảo vệ rừng, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

Nguyễn Hoài Thu, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

Nghiên cứu viên, Trung tâm Nghiên cứu bảo vệ rừng, Viện Khoa học Lâm nghiệp việt Nam

Nguyễn Thị Loan, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

Nghiên cứu Viên, Trung tâm nghiên cứu bảo vệ rừng, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

Nguyễn Thị Minh Hằng, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

Nghiên cứu viên, Trung tâm nghiên cứu Bảo vệ rừng, Viện Khoa học lâm nghiệp Việt Nam

Tài liệu tham khảo

1 Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN TCVN 8928:2023 về phòng, chống bệnh hại cây rừng - hướng dẫn chung. https://thuvienphapluat.vn/TCVN/Nong-nghiep/TCVN-8928-2023-Phong-chong-benh-hai-cay-rung-Huong-dan-chung-920522.aspx.

2 Lê Văn Bình, Phạm Quang Thu, Đào Ngọc Quang, Đặng Như Quỳnh, Nguyễn Văn hành, Nguyễn Hoài Thu, Vũ Văn Định, Phạm Duy Long, Nguyễn Mạnh Hà 2021. Danh lục sinh vật ây hại trên 6 loài cây Lâm nghiệp ở Việt Nam. Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội.

3 Boersma, J. G., Cooke, D. E. L., & Sivasithamparam, K., 2000. A survey of wildflower farms in the south - West of Western Australia for Phytophthora spp. associated with root rots. Australian Journal of Experimental Agriculture, 40(7), 1011-1019. DOI: 10.1071/EA00013

4 Dang, Q. N., Pham, T. Q., Arentz, F., Hardy, G. E. S., & Burgess, T. I., 2021. New Phytophthora species in clade 2a from the Asia - Pacific region including a re-examination of P. colocasiae and P. meadii. Mycological Progress, 20(2), 111-129. DOI: 10.1007/s11557-020-01656-7

5 Fu, D. D., Wang, W., Qin, R. F., Zhang, R., Sunb, G. Y., & Gleason, M. L., 2014. Colletotrichum fructicola, first record of bitter rot of apple in China. Mycotaxon, 126(1), 23-30. DOI:10.5248/126.23

6 Ho, H. H., 2018. The taxonomy and biology of Phytophthora and Pythium. J. Bacteriol. Mycol. Open Access, 6, 40-45. DOI: 10.15406/jbmoa.2018.06.00174

7 Hosagoudar, V. B., 2013. Meliolales of India - Volume III. Journal of Threatened Taxa, 3993-4068. DOI: 10.11609/JoTT.o3307.3993-4068

8 Huang, Y. C., Tsai, C. Y., & Wang, C. L., 2023. Host invasion type is a phylogenetically conserved characteristic of Cephaleuros. Plant Disease, 107(10), 3222-3229. DOI: 10.1094/PDIS-10-22-2338-RE

9 Hyde, K. D., Wijesinghe, S. N., Afshari, N., Aumentado, H. D., Bhunjun, C. S., Boonmee, S., ... & Zhang, J. Y., 2024. Mycosphere Notes 469–520. Mycosphere, 15(1), 1294-1454. DOI: 10.5943/mycosphere/15/1/11

10 Khan, M. A., Khan, S. A., Waheed, U., Raheel, M., Khan, Z., Alrefaei, A. F., & Alkhamis, H. H., 2021. Morphological and genetic characterization of Fusarium oxysporum and its management using weed extracts in cotton. Journal of King Saud University-Science, 33(2), DOI: 10.1016/j.jksus.2020.101299

11 Maharachchikumbura, S. S., Guo, L. D., Chukeatirote, E., Bahkali, A. H., & Hyde, K. D., 2011. Pestalotiopsis - morphology, phylogeny, biochemistry and diversity. Fungal diversity, 50, 167-187. DOI: 10.1007/s13225-011-0125-x

12 Lombard, L., Houbraken, J., Decock, C., Samson, R. A., Meijer, M., Réblová, M., ... & Crous, P. W., 2016. Generic hyper - diversity in Stachybotriaceae. Persoonia - Molecular Phylogeny and Evolution of Fungi, 36(1), 156-246. DOI: 10.3767/003158516X691582

13 Lv, W., Yu, Y., Zhong, X., Lin, Y., Guo, G., & Wang, Y., 2023. Identification and characterization of Cladosporium species associated with tea plants (Camellia sinensis) in China. Plant Pathology, 72(5), 868-880. DOI: 10.1111/ppa.13711

14 Pitaloka, M. K., Petcharat, V., Arikit, S., & Sunpapao, A., 2015. Cephaleuros virescens, the cause of an algal leaf spot on Para rubber in Thailand. Australasian Plant Disease Notes, 10, 1-4. DOI: 10.1007/s13314-015-0158-1

15 Sideris, C. P., 1932. Taxonomic studies in the family Pythiaceae II. Pythium. Mycologia, 24(1), 14-61. DOI: 10.1080/00275514.1932.12020607

16 Sunpapao, A., PITALOKA, M. K., & ARIKIT, S., 2016. Algal leaf spot associated with Cephaleuros virescens 1 Ulvophyceae. Biodiversitas Journal of Biological Diversity, 17(1). DOI: 10.13057/biodiv/d170105

17 Tan, X., Zhao, J., Qiao, G., Liu, J., Hsiang, T., Yu, Z., & Qin, W., 2023. Morphological characterization and pathogenicity of Colletotrichum aenigma and C. siamense causing anthracnose on Euonymus japonicus in Beijing, China. Plant Pathology, 72(3), 430-441. DOI: 10.1111/ppa.13681

18 Wikee, S., Lombard, L., Crous, P. W., Nakashima, C., Motohashi, K., Chukeatirote, E., ... & Hyde, K. D., 2013. Phyllosticta capitalensis, a widespread endophyte of plants. Fungal Diversity, 60, 91-105. DOI: 10.1007/s13225-013-0235-8

19 Yu, Y. T., Chen, J., Gao, C. S., Zeng, L. B., Li, Z. M., Zhu, T. T., ... & Zhu, A., 2016. First report of brown root rot caused by Pythium vexans on ramie in Hunan, China. Canadian Journal of Plant Pathology, 38(3), 405-410. DOI:10.1080/07060661.2016.1230150

20 Zhou, Y., Zhang, W., Li, Y., Ji, S., Li, X., Hyde, K. D., ... & Yan, J., 2023. Identification and characterization of Colletotrichum species associated with cherry leaf spot disease in China. Plant Disease, 107(2), 500-513. DOI: 10.1094/PDIS-11-21-2538-RE

21 Liu, H., Sun, C., Zhou, B., Li, D., Song, Q., Liu, J., . . . Zhang, S.-l., 2025. First report of Pestalotiopsis lushanensis causing leaf spot of Manglietia decidua (Magnoliaceae) in China. Plant Disease(ja). DOI: 10.1094/PDIS-04-24-0841-PDN

22 Wang, Q.-H., Ye, R., Zhou, Y., Pan, Y., Hu, T.-Q., Zeng, Y.-C., . . . Zhang, Y., 2023. First report of Colletotrichum siamense causing leaf spot on Manglietia decidua in the world. Plant Disease, 107(2), 562.

23 Yi, R. H., Long, G. G., Li, K. Y., Wang, X. Y., Huang, Y., & Li, D., 2021. First report of southern blight of Manglietia decidua caused by Sclerotium rolfsii in China. Plant Disease, 105(4), 1217-1217. DOI: 10.1094/PDIS-10-20-2194-PDN

24 Yi, R. H., Su, J. J., Li, H. J., Li, D., & Long, G. G., 2022. First report of root rot on Manglietia decidua caused by Calonectria ilicicola in China. Plant Disease, 106(5), 1522. DOI: 10.1094/PDIS-07-21-1467-PDN

Đã Xuất bản

14-10-2025

Cách trích dẫn

[1]
Đặng, Q. và c.s. 2025. CÁC LOÀI SINH VẬT GÂY BỆNH TIỀM TÀNG TRÊN CÂY MỠ (Manglietia conifera Dandy) TẠI MIỀN BẮC VIỆT NAM. TẠP CHÍ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP. (tháng 10 2025). DOI:https://doi.org/10.70169/VJFS.1077.

Số

Chuyên mục

Bài viết

Các bài báo được đọc nhiều nhất của cùng tác giả

Các bài báo tương tự

<< < 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 > >> 

Bạn cũng có thể bắt đầu một tìm kiếm tương tự nâng cao cho bài báo này.