MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA LOÀI SÂU ĐO ĂN LÁ Pogonopygia nigralbata Warren (Lepidoptera: Geometridae: Ennominae) GÂY HẠI CÂY HỒI TẠI TỈNH BẮC KẠN

Thành Nguyễn Văn; Binh Le van Binh

doi:10.70169/VJFS.970

Từ khóa:

Cây Hồi, Illicium verum, Sâu đo hoa, Pogonopygia nigralbata, hình thái, giám định, triệu chứng, vòng đời

Tóm tắt

Cây Hồi (Illicium verum) là một loại lâm sản ngoài gỗ có giá trị kinh tế cao nên được gây trồng rộng rãi tại nhiều tỉnh của Việt Nam. Loài sâu đo hoa, Pogonopygia nigralbata Warren (Geometridae: Ennominae) được ghi nhận đã gây hại nghiêm trọng cho rừng trồng loài cây này tại tỉnh Bắc Kạn. Kết quả điều tra năm 2023 tại huyện Chợ Mới và Bạch Thông cho thấy tỷ lệ bị hại (P%) dao động từ 33,7% - 69,5% và chỉ số bị hại trung bình (DI) từ 0,75 - 1,72. Vòng đời của loài sâu ăn lá này từ 69 - 96 ngày, với giai đoạn qua đông xảy ra ở pha sâu non. Trưởng thành cái đẻ từ 60 - 97 trứng, trong khoảng thời gian từ 9 - 13 ngày. Giai đoạn sâu non và nhộng lần lượt kéo dài từ 32 - 46 ngày và từ 23 - 30 ngày. Sâu trưởng thành sống từ 12 - 23 ngày, với tuổi thọ từ 4 - 6 ngày. Loài sâu hại này cần được nghiên cứu đầy đủ và xem xét đưa vào các chương trình giám sát và đánh giá sức khỏe rừng trồng trong tương lai tại tỉnh Bắc Kạn để đề xuất các phương pháp quản lý phù hợp và hiệu quả.

Tài liệu tham khảo

Aris, N. A. Z., Zakaria, N., & Arumugam, N., 2017. Diversity of Lepidoptera at REACH Biod Centre, Cameron Highlands, Malaysia. Journal of Wildlife and Parks, 32, 41-55.

Bui Van Dung, Pham Thi Vuong, Le Thi Tuyet Nhung, La Van Hao, The Truong Thanh, Truong Thi Huong Lan, Le Xuan Vi, 2015. Composition of natural enemies of insect pests on star anise (Illicium verum) in Lang Son province. Journal of Vietnam Agricultural Science and Technology, 13, 34-42.

Chi, N. M., Yakovlev, R. V., Huong, D. T., Pham, D. L., Tam, T. T. T., Long, B. D., ... & Dell, B., 2023. Stem borer Orientozeuzera rhabdota (Lepidoptera, Cossidae) damaging Manglietia conifera and Michelia mediocris trees in Vietnam. Ecologica Montenegrina, 63, 86-95.

Nguyen, M., Vu, D., Do, V., & Heppner, J., 2023. Bionomics of the shoot borer, Cryptophlebia ombrodelta, damaging Erythrophleum trees in Vietnam. Lepidoptera Novae, 16 (1): 61-66.

Chi, N. M., Bao, H. Q., Pham, D. L., Loi, V. V., & Yakovlev, R. V., 2022. The stem borer Zeuzera multistrigata Moore (Lepidoptera, Cossidae): a serious pest undermining Eucalyptus plantations in Northern Vietnam. Ecologica Montenegrina, 60, 4-12.

Freire, J. M., Cardoso, M. G., Batista, L. R., & Andrade, M. A., 2011. Essential oil of Origanum majorana L., Illicium verum Hook. f. and Cinnamomum zeylanicum Blume: chemical and antimicrobial characterization. Revista Brasileira de Plantas Medicinais, 13, 209-214.

Inoue, T., Miyata, H., Sakai, T., Inoue, K., Ohkuba, M., Nishimura, T., ... & Takahashi, M., 1997. Analysis of damage to Japanese anise tree, Illicium anisatum L. plantations caused by the camphor tree weevil, Dyscerus hylobioides (Desbrochers) (Coleoptera: Curculionidae) larvae in Shikoku Island, southwest Japan.

Khen, C. V., 2010. Moth diversity in Tropical Rain Forest of Maliau Basin, Sabah, Malaysia, with special reference to Ginseng Camp. Journal of Tropical Biology & Conservation (JTBC), 6.

Manuel Miro Jodral, 2004. Illicium pimpinella and Foeniculum medicinal and aromatic plants - industrial profiles, CRC Press, 2004, pp.110-113.

Matos, L. F., da Cruz Lima, E., de Andrade Dutra, K., Navarro, D. M. D. A. F., Alves, J. L. R., & Silva, G. N., 2020. Chemical composition and insecticidal effect of essential oils from Illicium verum and Eugenia caryophyllus on Callosobruchus maculatus in cowpea. Industrial Crops and Products, 145, 112088.

Perley Spaulding, 1989. Foreign diseases of forest tree of the world, p.128.

Spitsyn, V. M., Bolotov, N. I., Kondakov, A. V., Tomilova, A. A., & Pham, N. T., 2017. New records of geometrid moths (Lepidoptera: Geometridae) from Myanmar based on DNA barcodes and morphological data. Check List, 13(5).

Sibatanp, A., Ogata, M., Okada, Y., & Okagaki, H., 1954. Male genitalia of Lepidoptera: morphology and nomenclature, I. Divisions of the valvae in Rhopalocera, Phalaenidae (= Noctuidae) and Geometridae. Annals of the Entomological Society of America, 47(1), 93-106.

Quang, D. N., Thu, P. Q., Binh, L. V., Pham, D. L., Thang, T. V., Tong, T. A.,... & Dell, B., 2022. Damage caused by Bacchisa medioviolacea Breuning (Coleoptera: Cerambycidae) in wild apple (Docynia indica) orchards in northwest Vietnam. Horticulturae, 8 (12), 1219.

Taiwan Forestry Research Institute, 2012. The Investigation of the moth fauna and the herbivorous caterpillars on the dominant broadleaved tree species in forest with estimation of their energy consumptions.

Williams & Wilkins, 2009. Botanical abstracts, Volumes 7-8 botanical abstracts, 5 board of control of botanical abstracts, The University of Michigan, 2009, pp. 191-192.

Wang, G. W., Hu, W. T., Huang, B. K., & Qin, L. P., 2011. Illicium verum: a review on its botany, traditional use, chemistry and pharmacology. Journal of ethnopharmacology, 136(1), 10-20.

Yuelan, T., Bulie, Q., Zhengxiang, W., & Qiongfang, Y., 2004. Pseudodoniella sp. attacking Illicium verum. Forest Pest and Disease, 23(6), 23-24.

Zhao, M., Chen, P., Dai, X. X., & Lu, Y. H., 2009. Major kinds of diseases and insect pests of Illicium verum and corresponding control in funing county. Forest Inventory and Planning, 1.

Zhou, B. G., Wang, S., Dou, T. T., Liu, S., Li, M. Y., Hua, R. M., ... & Lin, H. F., 2016. Aphicidal activity of Illicium verum fruit extracts and their effects on the acetylcholinesterase and glutathione S-transferases activities in Myzus persicae (Hemiptera: Aphididae). Journal of insect science, 16(1), 11.