NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM VẬT HẬU  VÀ KỸ THUẬT NHÂN GIỐNG HỮU TÍNH LOÀI THÍCH NÚI CAO (Acer campbellii Hook.f. & Thoms. ex Hiern) TẠI LÂM ĐỒNG

Ngô Giang Phi

doi:10.70169/VJFS.923

Từ khóa:

Cây cảnh quan, nhân giống, thành phần ruột bầu, Thích núi cao, tỷ lệ nảy mầm

Tóm tắt

Thích núi cao là loài cây có hình thái đẹp, lá chuyển màu theo các thời gian trong năm, có thể trồng làm cây cảnh quan. Nghiên cứu này theo dõi đặc điểm vật hậu, quả và hạt giống, xác định độ trương bão hòa hạt cũng như đánh giá ảnh hưởng của nhiệt độ nước xử lý ban đầu, thời gian bảo quản hạt, thành phần hỗn hợp ruột bầu đến sự nảy mầm của hạt và sinh trưởng cây con. Kết quả nghiên cứu cho thấy, thời điểm thích hợp cho việc thu hái quả là từ tháng 9 đến tháng 11. Một kilogram quả có trung bình 6.695 quả, một kilogram hạt có trung bình 16.631 hạt, hàm lượng nước trong hạt là 10,32%. Kích thước quả có chiều dài và đường kính lần lượt là 4,47 cm (quả có cánh), 0,92 cm (quả không cánh) và 0,5 cm với tỷ lệ quả mang hạt là 90,67%. Kích thước hạt có chiều dài và đường kính lần lượt là 7,92 mm và 4,24 mm với tỷ lệ hạt chắc là 95,67%. Thời gian hạt đạt độ trương bão hòa là sau 44 giờ. Nhiệt độ nước ban đầu xử lý hạt tốt nhất ở 45^oC với tỷ lệ nảy mầm, thế nảy mầm, tốc độ nảy mầm, thời gian bắt đầu nảy mầm, thời gian kết thúc nảy mầm và thời gian nảy mầm trung bình, tương ứng là 94,33%, 36%, 12,38 ngày, 7,33 ngày, 21 ngày và 13,33 ngày. Phương pháp bảo quản ở nhiệt độ lạnh (5 - 10^oC) sẽ tốt hơn so với bảo quản ở nhiệt độ thường, thời gian bảo quản ở nhiệt độ lạnh trong khoảng 6 tháng với tỷ lệ nảy mầm còn 65,67%. Giai đoạn vườn ươm cây con sinh trưởng tốt khi phối trộn thành phần ruột bầu với tỷ lệ 70% đất và 30% xơ dừa, chiều cao cây đạt 45,54 cm và đường kính gốc đạt 5,68 mm sau 6 tháng. Kết quả nghiên cứu là cơ sở khoa học để xây dựng hướng dẫn kỹ thuật nhân giống và phát triển loài này tại một số khu vực vùng cao Việt Nam.

Tài liệu tham khảo

Abad M., Noguera P., Puchades R., Maquieira A., and Noguera V., 2002. Physico-chemical and chemical properties of some coconut coir dusts for use as a peat substitute for containerised ornamental plants. Bioresource Technology, 82(3): 241-245.

Brock J.A., 2014. Rooting stem cuttings of Shantung maple (Acer truncatum), mound layering shantung and Caddo sugar maples (Acer saccharum) and using eastern red Cedar (Juniperus virginia) as a substrate component in stem cutting propagation. Master of Science thesis, Kansas State University, Manhattan, Kansas.

Bùi Trọng Thủy, 2017. Nghiên cứu xác định thời điểm thu hái quả, kiểm nghiệm chất lượng hạt giống, bảo quản hạt và kỹ thuật tạo cây con Dẻ xanh (Lithocarpus pseudosundaicus (Hickel et A. Camus) Camus). Tạp chí Khoa học Lâm nghiệp, 3: 58-68.

Carlos A.S., Rosimeri O.F., Renata A.M., Leandro P.L., Ivar W., and Katia C.Z., 2016. Ex-vitro system for Acer palmatum plants propagation by mini-cuttings technique. Cerne, 22(3): 355-364.

Chen S.Y., Chou S.H., Tsai C.C., Hsu W.Y., Baskin C.C., Baskin J.M., Chien C.T., and Huang L.L.K., 2015. Effects of moist cold stratification on germination, plant growth regulators, metabolites and embryo ultrastructure in seeds of Acer morrisonense (Sapindaceae). Plant Physiology and Biochemistry, 94: 165-173.

Crowley D., 2020. 'Acer campbellii' from the website Trees and Shrubs Online (treesandshrubsonline.org/ articles/acer/acer-campbellii/). Accessed 2024-03-30.

Gamble J.S., 1972. A manual of Indian timbers: an account of the growth, distribution, and uses of the trees and shrubs of India and Ceylon, with descriptions of their wood-structure. Dehra Dun, Bishen Singh Mahendra Pal Singh, 202 pages.

Gibbs D. and Chen Y., 2009. The Red List of Maples. Botanic Gardens Conservation International, Richmond, UK, 44 pages.

Gibbs D., Oldfield S., and Chen Y., 2018. Acer campbellii. The IUCN Red List of Threatened Species 2018: e.T194685A2357802. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2018-1.RLTS.T194685A2357802.en. Accessed on 13 April 2024.

Gleiser G., Picher M., Veintimilla P., Martinez J., and Verdú M., 2004. Seed dormancy in relation to seed storage behaviour in Acer. Botanical Journal of the Linnean Society 145(145): 203-208. DOI:10.1111/j.1095-8339.2003.00276.x.

GreenViet and PanNature, 2019. Đa dạng sinh học tại hành lang Kon Ka Kinh - Kon Chư Răng, huyện KBang, tỉnh Gia Lai. Hà Nội, Việt Nam.

Guy P., 2003. Culture and propagation of Japanese maple. Professional Paper submitted to the Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Forestry in Forestry.

Hamdi A., Issam T., and Abdelhamid K., 2020. Seed germination techniques of Montpellier maple (Acer monspessulanum L.). Technical reprort, Institute National de Recherche en Génie Rural, Eaux et Forets (INRGREF).

Heidari A.S and Safarnejad A., 2015. Micropropagation of Acer monospessulanum through tissue culture. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 2: 236-246.

Ho L.T., Hoppe J., and Thomas F.M., 2021. Resistance, recovery and resilience of two co-occurring palaeotropical Pinus species differing in the sizes of their distribution areas. Forests, 12(4): 511.

Iliev N. and Tomov V., 2017. Factors affecting the grafting/budding of Acer platanoides L. cultivars. Propagation of ornamental plants, 17: 29-36.

Imawan W.H. and Yudi S., 2020. Flowering and fruiting phenology of Acer laurinum (Sapindaceae) at ex-situ conservation site. Prosiding Seminar Nasional Masyarakat Biodiversitas Indonesia, 6, 500-504.

Jensen M., 2001. Temperature Relations of Germination in Acer platanoides L. Seeds. Scandinavian Journal of Forest Research, 16(5): 404-414.

Jeong H.P., Saeng G.B., Min Y.K., Sun M.J., and Su Y.W., 2018. Volumetric equation development and carbon storage estimation of urban forest in Daejeon, Korea. Forest Science and Technology, 14(1): 1-8. DOI: 10.1080/21580103.2018.1452799

K’Brưm, 2019. Nghiên cứu đặc điểm lâm học của loài Thông đỏ (Taxus wallichiana Zucc.) trong các trạng thái thảm thực vật rừng ẩm á nhiệt đới tại Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà, tỉnh Lâm Đồng. Luận văn Thạc sĩ Lâm học, Trường Đại học Lâm nghiệp.

Kostić S., Čukanović J., Ljubojević M., Mladenovic E., Mrđan S., and Svilokos N., 2017. Germination and relations between seed quality characteristics for Acer pseudoplatanus and Acer pseudoplatanus ‘Atropurpureum’. Contemporary Agriculture, 66 (1-2). DOI:10.1515/contagri-2017-0009.

Koyama S., Urayama H., Karunaratne K.M.P.D., and Yamashita T., 2009. Effects of coir application on soil properties and cucumber production as a reuse model of organic medium used in soilless culture. Tropical Agriculture and Development, 53(1): 7-13.

Lê Hồng Én, Lê Thị Thúy Hòa, Nguyễn Bá Trung, Ngô Văn Cầm, Lê Văn Hương, Lê Văn Sơn và Lê Cảnh Nam, 2022. Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống Thông 5 lá (Pinus dalatensis) tại Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Tạp chí Khoa học Lâm nghiệp, 4: 12-20.

Lê Thị Thúy Hòa, Nguyễn Bá Trung, Trương Quang Cường và Lê Hồng Én, 2023. Nghiên cứu nhân giống hữu tính loài Đa tử trà hương (Polyspora huongiana) và Đa tử trà bidoup (Polyspora bidoupensis). Tạp chí Khoa học Lâm nghiệp, 3: 26-34

Ngô Văn Cầm, Phạm Tiến Bằng, Lê Việt Dũng, Nguyễn Trí Bảo, Trần Thị Đăng Mỹ, Lê Thị Thu Hồng và Nguyễn Hồng Hải, 2020. Đặc điểm sinh lý, phương pháp bảo quản và xử lý hạt giống cây Mật nhân (Eurycoma longgiforlia Jack). Tạp chí Khoa học và Công nghệ Lâm nghiệp, 5: 31-38.

Nguyễn Quốc Đạt, 2016. Nghiên cứu đặc điểm thực vật Hạt trần tại Vườn Quốc gia Bidoup - Núi Bà, tỉnh Lâm Đồng. Luận văn Thạc sĩ Lâm nghiệp, Trường Đại học Lâm nghiệp.

Nichols M., 2013. Coir: 21st century growing medium. Practical hydroponics and greenhouses, 138: 14-19.

Osaigbovo A. and Orhue E. R., 2006. Influence of pharmaceutical effluent on some soil chemical properties and early growth of maize (Zea mays L). African Journal of Biotechnology, 5(18): 1612-1617.

Phạm Hoàng Hộ, 1999. Cây cỏ Việt Nam (tập 2). Tái bản lần thứ 2. Nhà xuất bản trẻ, Hà Nội, 951 trang.

Poulsen P.H.B., Magid J., Luxhøi J., and de Neergaard A., 2013. Effects of fertilization with urban and agricultural organic wastes in a field trial-waste imprint on soil microbial activity. Soil Biology and Biochemistry, 57: 794-802.

Resende O. and Correa P., 2007. Modelagem matemática do processo de hidratação de sementes de feijão. Acta Scientiarum-agronomy, 29(3): 373-378.

Schuster C., Kirchner M., Jakobi G., and Menzel A., 2013. Frequency of inversions affects senescence phenology of Acer pseudoplatanus and Fagus sylvatica. International Journal of Biometeorology, 58(4): 485-498.

Singh A., 2023. Sal (Shorea robusta) sapling growth under the impact of various potting mixture combination. The Pharma Innovation Journal, 12(7): 2131-2134.

Sofi P.A., Bhat S.A., Masoodi T.H., Islam M.A., Bhat G.M., and Malik A.R., 2016. Propagation of Himalayan maple (Acer caesium Wall.) through seed and softwood cuttings. Journal of Applied and Natural Science, 8(3): 1235-1240.

Trương Việt Hoài, Nguyễn Chí Toàn, Lê Đang Hạ, Vũ Thị Hà An, Trương Thị Tuyết Nhi, Huỳnh Ngọc Thành, Ngô Thị Minh Thu, Pham Thi Nga, Phạm Hoài Doanh và Nguyễn Ngọc Hiếu, 2023. Ảnh hưởng của thời gian thu hoạch đến thành phần dinh dưỡng của cây rau mầm cải ngọt (Brassica integrifolia). Tạp chí Khoa học Đại học Cần Thơ, 59(4): 116-123.

Yiyong L., Lihong L., Deyue X., Yusheng J., Jianan W., Chuntao L., Yanqiong M., Xiong F., and Yongsheng, C., 2021. A comparative study on phenotypic plasticity of seven urban street tree species in two contrasting environments. Polish Journal of Environmental Studies, 30(1): 739-750.

Zhao X.Q., Yuan Z.H., Yin Y.L., Feng L.J., Xu R., and Li J.L., 2012. The influence of thidiazuron on proliferation of Acer freemanii in-vitro. Acta Horticulturae, 937: 143-147.