Các phương pháp phân tích phương sai đơn biến, đa biến và đa biến lặp số liệu lâm nghiệp bằng R


Các tác giả

  • Bui Manh Hung International Cooperation Division (ICD), Vietnam National University of Forestry, Xuan Mai, Chuong My, Hanoi

Từ khóa:

Anova, ancova, manova, ngôn ngữ R, peranova, permanova, số liệu lâm nghiệp

Tóm tắt

Phân tích phương sai đã và đang được sử dụng rộng rãi trong phân tích số liệu nghiên cứu Lâm nghiệp hiện nay. Chúng đã góp phần trả lời câu hỏi rất phổ biến trong khoa học lâm nghiệp: các nhân tố có ảnh hưởng tới kết quả thí nghiệm hay không? Phân tích phương sai (ANOVA) đơn biến có thể giúp các nhà nghiên cứu phân tích được ảnh hưởng của một hoặc nhiều nhân tố đến kết quả thí nghiệm. Trong khi đó với ANCOVA, ngoài việc kiểm tra ảnh hưởng của các nhân tố, chúng còn giúp kiểm tra ảnh hưởng của hiệp biến cũng như mối quan hệ giữa các nhân tố với hiệp biến. Để có những kết luận khách quan và chính xác hơn, MANOVA nên được áp dụng bởi lẽ MANOVA có thể phân tích ảnh hưởng của các nhân tố tới kết quả thí nghiệm dựa trên nhiều biến liên tục khác nhau. Phân tích phương sai đơn và đa biến lặp (PERANOVA và PERMANOVA) những công cụ phân tích phương sai mới ra đời. Những phân tích này không yêu cầu bất kỳ điều kiện nào. Cũng vì lẽ đó, các nhà khoa học có thể ứng dụng chúng trong các lĩnh vực khác nhau của khoa học lâm nghiệp. Để hỗ trợ và thực hiện các phân tích phương sai lặp thì ngôn ngữ R nên được áp dụng bởi lẽ hiện nay các phần mềm phân tích thống kê mạnh như SPSS, Stata hay Sas rất khó hoặc không thể thực hiện được những nội dung này.

Tài liệu tham khảo

1. Nguyễn Hải Tuất, Vũ Tiến Hinh, Ngô Kim Khôi, 2006. Phân tích thống kê trong lâm nghiệp. Nhà xuất bản

Nông nghiệp, Hà Nội, Việt Nam.

2. Jerrold H. Zar, 2010. Biostatistical Analysis (5th Edition): Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey

, USA.

3. Roxy Peck and Jay L. Devore, 2012. Statistics: the exploration and analysis of data: Brooks/Cole Cengage

Learning, 20 Channel Center Street, Boston, MA 02210, USA.

4. Nguyễn Văn Tuấn, 2006. Phân tích số liệu và tạo biểu đồ bằng R.: NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội, Việt Nam.

5. Jari Oksanen, 2016. Package ‘vegan’. Department of Biology, University of Oulu, P.O.Box 3000, 90014 Oulu,

Finland. Available from: https://cran.r-project.org/web/packages/vegan/vegan.pdf (Accessed 27 April, 2016).

6. R-Project, 2016. What is R?. Available from: https://www.r-project.org/about.html (Accessed 09 February, 2016).

7. Francis Smart, 2014. Why use R? Five reasons. Michigan State University, Available from:

http://www.econometricsbysimulation.com/2014/03/why-use-r-five-reasons.html (Accessed 09 February, 2016).

8. Bui Manh Hung, 2016. Structure and restoration of natural secondary forests in the Central Highlands, Vietnam,

in Chair of Silviculture, Institute of Silviculture and Forest protection, Faculty of Environmental Sciences.

Dresden University of Technology.

9. Nguyễn Hải Tuất, 1981. Thống kê toán học. Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà Nội, Việt Nam.

10. Bijan Payandeh, 1970. Comparison of Methods for Assessing Spatial Distribution of Trees Forest Science,

(16): p. 312 - 317.

11. Bui Manh Hung, 2011. The influence of light, planting methods and densities on the growth of Amoora

gigantea and Pygeum arboreum in the North of Vietnam, in Fenner School. The Australian National University.

12. Jerrold H. Zar, 1999. Biostatistical Analysis. Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey 07458, USA.

13. Andreas Hamann, 2016. Permutational ANOVA and permutational MANOVA. Department of Renewable

Resources, Faculty of Agricultural, Life, and Environmental Sciences, University of Alberta, Canada. Available

from: https://www.ualberta.ca/~ahamann/teaching/renr480/Lab13.pdf (Accessed 27 April, 2016).

14. Marti J. Anderson, 2011. A new method for non-parametric multivariate analysis of variance. Austral Ecology,

(26): p. 32 - 46.

Tải xuống

Số lượt xem: 18
Tải xuống: 4

Đã xuất bản

23-02-2024

Cách trích dẫn

[1]
Hung, B.M. 2024. Các phương pháp phân tích phương sai đơn biến, đa biến và đa biến lặp số liệu lâm nghiệp bằng R. TẠP CHÍ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP. 1 (tháng 2 2024).

Số

Chuyên mục

Bài viết